Voor de leerkracht

Voor het opstellen van deze webquest en leerkrachthandleiding is de volgende literatuur gebruikt: Levensbeschouwing ontwikkelen (De Schepper, 2017) en Verhalen vertellen en vragen stellen (Kopmels, 2016).

Thema

Dit thema is gekozen volgens de criteria van De Schepper (2017).
Het thema 'geluk' sluit aan bij de belevingswereld van leerlingen in groep 8, omdat ze zich op dit moment in een belangrijke oriëntatiefase bevinden. Ze maken de overgang naar het voortgezet onderwijs en beginnen na te denken over hun eigen identiteit, talenten, toekomst en wat hen gelukkig maakt. Het thema raakt zowel maatschappelijke als persoonlijke thema’s, waardoor het voor de leerlingen relevant en betekenisvol is. Deze webquest sluit aan bij de ontwikkeling van belangrijke vaardigheden, zoals kritisch denken, samenwerken en het opzoeken en verwerken van informatie.
het onderwerp is boeiend voor de leerlingen, omdat de leerlingen dit kunnen koppelen aan eigen ervaringen. Het thema is concreet, omdat het directe verbanden legt met hun dagelijkse leven en toekomstige verwachtingen.

Verantwoording

Leerlingen uit groep acht bevinden zich volgens Fowler in de derde fase: de synthetisch-conventionele levensbeschouwing. De leerlingen zijn nog sterk beïnvloed door de groep, maar gaan steeds meer abstract en logisch nadenken. Het in kunnen nemen van verschillende perspectieven ontwikkelt zich verder. 
Volgens Egan zitten de leerlingen uit groep acht in de romantische fase. Leerlingen leren feiten van fictie te onderscheiden en leren emoties beter te begrijpen en benoemen.
Deze webquest sluit hier nauw bij aan, omdat de leerlingen niet alleen gestimuleerd worden om na te denken over wat geluk voor henzelf betekent, maar ook om verschillende maatschappelijke perspectieven op geluk te onderzoeken. Door middel van gesprek, onderzoek en reflectie leren leerlingen hun mening te vormen en te verantwoorden. Dit draagt bij aan de ontwikkeling van het abstract en kritisch denken (De schepper, 2017).

Lesdoel

De leerlingen onderzoeken hoe geluk verschillende betekenissen kan hebben in het leven van mensen aan de hand van verhalen van kinderen uit andere landen.

Kerndoelen

Kerndoel 34: De leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke en psychische gezondheid van henzelf en anderen (SLO, z.d.) Er wordt aan dit kerndoel gewerkt, omdat de leerlingen leren rekening te houden met eigenschappen, wensen, gevoelens en opvattingen van anderen.
Kerndoel 37: De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen (SLO, z.d.). Dit kerndoel komt deze les aanbod, omdat de leerlingen nadenken over hun toekomst, waarden, normen en leren over verschillende culturen.

Basisvaardigheden

Gedurende de webquest passen de leerlingen meerdere basisvaardigheden toe. Deze sluiten aan bij de synthetisch-conventionele fase (De Schepper, 2027).

  1. Waarnemen

Verkennen, onderzoeken en verbreden van hun wereldbeeld.

  1. Redeneren

Het vormen van een eigen mening en deze onderbouwen.

  1. Communiceren

De leerlingen verwoorden hun eigen mening  en luisteren naar andere meningen.

  1. Vertrouwen

De leerlingen denken na over hun toekomstdromen en optimisme.

Domeinen en Aspecten

Deze les komen de volgende domeinen en aspecten aan bod.:

  • Domein ''De maatschappij'': De leerlingen denken na over hoe verschillende factoren hun visie en leven beïnvloed.
  • Domein ''ik'': De leerlingen gaan naar zichzelf kijken en bedenken wat zij belangrijk vinden. 
  • Domein ''De andere mensen'': De leerlingen gaan nadenken over de gevoelens en ideeën van anderen en leren dat niet iedereen hetzelfde denkt of voelt. De leerlingen leren hier respect voor te hebben.
  • Aspect ''Ervaring'': Leerlingen delen en onderzoeken ervaringen van geluk, zowel van zichzelf als van anderen.
  • Aspect ''Opvattingen'': De leerlingen formuleren en verwoorden hun eigen mening over wat geluk inhoudt, en vergelijken dit met opvattingen van anderen.
  • Aspect ''Sociale verbanden'': Ze ontdekken hoe gezin, cultuur, school en samenleving invloed kan hebben op hun ideeën over geluk (De schepper, 2017).

 

Werkvormen en lesopbouw

Om leerlingen zich levensbeschouwelijk te laten ontwikkelen is er een hoge betrokkenheid vanuit hen nodig. Er is gedurende de les sprake van variatie in werkvormen.

Les 1 - Wat is geluk en hoe ervaar jij het?

Materialen:
- Chromebooks
- Oordopjes/koptelefoon
- Het digibord
Opdracht 1: Mentimeter - Poll
Werkvorm: Zelfstandig
Vóór de les:

1. Maak zelf een Mentimeter-account aan en kies voor de functie 'Wordcloud'.

2. Typ de vraag “Wat is geluk volgens jou?” in de wordcloud om de voorkennis van de leerlingen op te halen.

3. Zet deze dia open op het digibord en laat de leerlingen starten met de les.

Uitvoering: De leerlingen klikken op de link, voeren de code in en typen hun antwoord over wat geluk voor hen betekent.

Opdracht 2: Mindmap of collage
Werkvorm: Deels zelfstandig deels samenwerkend
Uitvoering: De leerlingen maken een mindmap of collage op hun Chromebook. Ze kiezen de vorm die het beste bij hun persoonlijke werk- en leerstijl past. De opdracht wordt gemaakt in PowerPoint. De leerlingen kunnen zelf invulling geven aan de presentatie van hun ideeën over geluk. Na deze opdracht gaan ze in tweetallen hun werk toelichten en bespreken.

Les 2 - onderzoek naar geluk in de wereld

Materialen:
- Chromebooks
- Oordopjes/koptelefoon
- Pennen
- Uitgeprint werkblad (onder aan de pagina)
Opdracht 3: Artikel en verwerking
Werkvorm: zelfstandig
Uitvoering: De leerlingen klikken op de link, bekijken de video en lezen het artikel van het Jeugdjournaal. Vervolgens halen ze het werkblad op bij de leerkracht en vullen de antwoorden in. Na het verwerven van nieuwe informatie schrijven ze hun eigen gedachten over dit onderwerp op.

Les 3 - Gesprek en creatieve reflectie

Materialen:
- Chromebooks
- A4'tjes
- Potloden of stiften
Opdracht 4: Gesprek en tekening
Werkvorm: In tweetallen
Uitvoering: De leerlingen vormen tweetallen en voeren een gesprek over wat geluk voor hen betekent. ze stellen de vooraf opgestelde vragen aan elkaar en luisteren actief naar elkaars antwoorden. Na het gesprek maken de leerlingen een tekening die hun gesprek en inzichten weerspiegelt.

Verantwoording beoordeling

Voor deze webquest heb ik gekozen voor een beoordelingssysteem met de categorieën: voldoende, goed en zeer goed. Ik heb bewust geen 'onvoldoende' ingevoerd, zodat elke leerling die de volledige webquest doorloopt een voldoende behaalt. In levensbeschouwing gaat het namelijk niet om het leveren van een 'correct' antwoord, maar om het vormen van een eigen mening, het onderbouwen daarvan en de ruimte krijgen om naar anderen te luisteren. In het beoordelingsschema kunnen de leerlingen zien wat ze kunnen doen om een hogere score te behalen. Op deze manier worden de leerlingen gestimuleerd om meer uit de opdrachten te halen.